Moždani živci

                                         Moždani živci                    

Moždani živci (lat. nervi capitales) su živci koji polaze izravno iz mozga, za razliku od moždinskih živaca (lat. nervi spinales) koji polaze iz kralježnične moždine. Uobičajeno postoji 12 para moždanih živaca koji se označavaju rimskim brojevima.

Mirisni živci

I Mirisni živci (nn. olfactorii) predstavljaju skup od dvadesetak kratkih nervnih snopića, bez mijelinske ovojnice koji vode osjet mirisa iz gornjeg dijela nosne šupljine do odgovarajućih moždanih centara.

Vidni živac

II Vidni živac (n. opticus) služi prenošenju impulsa iz oka do optičke raskrsnice (chiasma opticum), a odatle impulsi vidnim putem dolaze do centara za vid u okcipitalnom režnju velikog mozga.

Živac pokretač oka

III  Živac pokretač oka (n. oculomotorius), IV  koloturni živac (n. trochlearis), VI  živac odmicač (n. abducens). Ova tri živca su motorički živci koji inerviraju mišiće pokretače očne jabučice i gornjeg očnog kapka.

Trodijelni živac

V  Trodijelni živac (n. trigeminus). Ovaj živac polazi iz područja ponsa i na vrhu piramide temporalne kosti, na bazi mozga, se dijeli na tri grane: n. ophtalmicus, n. maxillaris i n. mandibularis. Sadrži osjetna i motorna vlakna. Osjetnim vlaknima inervira kožu lica, a motornim vlaknima inervira žvakaće mišiće.

Živac lica

VII  Živac lica (n. facialis). Ovaj živac polazi od baze mozga i prolazi kroz unutrašnji slušni hodnik, a potom vlastitim kanalom u sljepoočnoj kosti prema licu. Sadrži motorna vlakna za mimične mišiće lica, senzorna vlakna za prednji dio jezika i autonomna parasimpatička vlakna za suznu žlijezdu i žlijezde slinovnice.

Statički i akustički živac

VIII  Statički i akustički živac (n. statoacusticus seu n. vestibulocochlearis). To je čisto senzorički živac sastavljen od statičkog (pars vestibularis) i slušnog dijela (pars cochlearis). Iz pužnice unutrašnjeg uha vodi osjet sluha, a iz predvorja i polukružmih kanalića statički osjet, te obavijesti o položaju i kretanju glave.

Jezičnoždrijelni živac

IX  Jezičnoždrijelni živac (n. glossopharyngeus). Ovaj živac sadrži: motorna, senzitivna, senzorička i autonomna parasimpatička nervna vlakna. Motornim vlaknima inervira mišiće zadnjeg zida ždrijela, a senzitivnim vlaknima prenosi osjete iz zadnjeg dijela mekog nepca, zadnje trećine jezika, zadnjeg i bočnog dijela ždrijela i bubne duplje. Senzoričkim vlaknima prenosi osjete  okusa iz zadnje trećine jezika. Parasimpatičke niti određene su za inervaciju zaušne žlijezde.

Lutajući živac

X  Lutajući živac (n. vagus) vrlo je razgranat živac. Sadrži motorna, senzorna, senzitivna i  parasimpatička vlakna. Motornim vlaknima inervira mišiće nepca, ždrijela i grkljana, a  senzornim vlaknima inervira sluznicu jezika. Parasimpatička vlakna vagusa učestvuju u inervaciji glatke muskulature probavnog i disajnog sistema, kao i u regulaciji rada srca, a senzitivna vlakna služe za inervaciju sluznica tih sistema.

Pridodani živac

XI   Pridodani živac (n. accessorius) nosi motorna vlakna za mišiće vrata, ramena i ždrijela.

Podjezični živac

XII  Podjezični živac (n. hypoglossus) motorički je živac koji inervira mišiće jezika.