Zatajenje srca

Srčana insuficijencija ili zatajenje srca je bolest srca koja se javlja kada srce više ne može da pumpa dovoljnu količinu krvi za snabdevanje celog organizma. Do zatajenja srca dovode gotovo sve bolesti srca, a najčešći uzroci su visoki krvni pritisak (arterijska hipertenzija) i koronarne bolesti srca (sužavanje koronarnih arterija zbog čega srčani mišić nije dovoljno prokrvljen). Među ostalim uzrocima su bolesti srčanih komora, alkoholizam i virusne upale srčanog mišića (miokarditis).^[4] Kad uzrok zatajenja nije jasan ili je svojstven pojedinom bolesniku, obično se govori o idiopatskoj kardiomiopatiji, bilo dilatacijskoj (prošireno srce), hipertrofičnoj (povećana debljina srca) ili restriktivnoj (neelastičnost srca).
Srce koje popušta nije više u stanju da distribuira krv po telu, zbog čega dolazi do zastoja krvi u plućima i nedovoljne prokvljenosti ostalih organa. Zbog zastoja krvi u plućima kod bolesnika se javlja teško i naporno disanje. Pacijentu se može olakšati disanje ako uspravi glavu i gornji deo tela. Krv se takođe nakuplja u jetri i nogama, pa dolazi do oticanja (edem). Zbog neadekvatne prokrvljenosti se mogu pojaviti nekroza tkiva i gubitak telesne težine, kao i smanjene proizvodnje neurohormona i metabolita, što dodatno slabi organizam. Bolest je često praćena poremećajem sprovodnog sistema srca, odnosno srčanog ritma, što je takođe opasno po život.

S obzirom na težinu simptoma, bolest se često deli u četiri faze koje je usvojila Njujorško udruženje za srce (NYHA), u rasponu od I (pacijent nema problema) do IV (pacijent ima problema dok miruje).



Lečenje zatajenja srca sprovodi se uklanjanjem ili ublažavanjem njegovih uzroka, odnosno primenom lekova koji sprečavaju ili smanjuju njegove simptome. Tako, ako je uzrok zatajenja srca visoki pritisak, primjenjuju se lekovi za visoki pritisak. Ako je uzrok zatajenja srca koronarna bolest, nastoji se olakšati prokrvljenost srčanog mišića - bilo lekovima, bilo hirurškim operacijama za širenje ili premošćivanje srčanih arterija. Ako je uzrok u bolesti srčanih zalistaka, postoji mogućnost hirurške zamene prirodnih srčanih zalistaka veštačkim. Ako je uzrok u alkoholizmu, primenjuje se stalna i potpuna apstinencija.
Lekovi mogu umanjiti ili otkloniti tegobe, odnosno sprečiti ili usporiti napredovanje bolesti i smrt. To uključuje primenu diuretika (lekova koji podstiču izlučivanje vode iz organizma putem mokrenja) i nitroglicerinskim preparatima za širenje krvnih sudova. Napredovanje bolesti se može usporiti i zaustaviti lekovima koji inhibiraju štetne neurohormone - oni uključuju inhibitore angiotenzin-konvertujućeg enzima (ACE-inhibitori) i blokatore angiotenzinskih receptora (sartani), inhibitore adrenergičkih beta-receptora (beta blokatori), te spironolakton (diuretik). Kod pojedinih pacijenata može se ugraditi i stimulator srčanog ritma (pejsmejker).