ORGAN VIDA ILI OKO (organum visus s. oculus)

-Oko je paran organ koji je smešten u odgovarajućoj očnoj duplji (orbita). U njegov sastav ulaze očna jabučica (bulbus oculi), očni ili vidni živac (nervus opticus) i pomoćni organi oka (organa oculi accessoria).

OČNA JABUČICA (bulbus oculi)

-Očna jabučica se nalazi u prednjem delu očne duplje (orbita). Očna jabučica ima oblik nepravilne lopte čiji je  prednji deo providan i nešto ispupčeniji. U sastav očne jabučice ulaze omotači očne jabučice i sadržaj očne jabučice.

OMOTAČI OČNE JABUČICE
-Očna jabučica ima 3 omotača ili opne, spoljašnji (vezivni), srednji (sudovni) i unutrašnji omotač.
-Spoljašnja, vezivna opna očne jabučice (tunica fibrosa bulbi)- ova opna daje oblik očnoj jabučici, pruža otpor pritisku koji vlada u očnoj jabučici i štiti sadržaj očne jabučice. Spoljašnja opna se sastoji iz prednjeg providnog dela, rožnjače, i zadnjeg neprovidnog dela, beonjače.

-Rožnjača (cornea)- predstavlja prednji, manji deo spoljašnje opne očne jabučice. Ona je providna tako da omogućava prolaz svetlosti u unutrašnjost očne jabučice a istovremeno i prelama svetlosne zrake. Rožnjača je svojom obodnom, kružnom ivicom uvučena u žleb na prednjem delu beonjače. Rožnjača ne poseduje krvne i limfne sudove, zato je i providna. Ona se ishranjuje difuzijom hranljivih materija iz kapilarnih spletova koji se nalaze uz njenu obodnu ivicu.
-Beonjača (sclera)- predstavlja zadnji, veći deo spoljašnje opne očne jabučice koji ima oblik lopte koja je odsečena na prednjem kraju. U ovaj prednji kraj uvlači se obodna kružna ivica rožnjače. Beonjača je veoma čvrsta, beličasta i neprovidna opna. Na njenoj spoljašnjoj strani pripajaju se i mišići pokretači očne jabučice. Na zadnjem delu beonjače nalazi se veliki broj otvora kroz koje prolaze vlakna vidnog živca i mnogobrojni krvni sudovi. U prednjem delu beonjače nalazi se kružni venski kanal (sinus venosus scerae) kojom otiče očna vodica.

-Srednja, sudovna opna očne jabučice (tunica vasculosa bulbi)- sadrži brojne krvne sudove koji su neophodni za ishranu očne jabučice. Sastoji se iz tri dela: prednjeg, dužice (iris), srednjeg, cilijarnog tela (corpus ciliare) i zadnjeg, sudovnjače (choroidea).
-Dužica (isis) ima oblik tanke križne pločice, a postavljena je u frontalnoj ravni iza rožnjače. U središnjem delu dužice nalazi se kružni otvor koji se naziva zenica (pupilla). Dužica je različite boje što zavisi od količine pigmenta koji se nalazi u njoj dajući tako "boju očima". Dužicu čine dva mišića čijim pokretima dolazi do suženja zenice (m. sphincter pupillae) ili njenog proširenja (m. dilatator pupillae). 
-Cilijarno telo (corpus ciliare)- nalazi se između dužice i sudovnjače. Njegov prednji deo je tankim vlaknima povezan sa sočivom. Sadrži brojne nastavke (processus ciliares) koji neprestano stvaraju očnu vodicu, koja održava stalni pritisak unutar jabučice. U njemu se nalazi i cilijarni mišić (musculus ciliaris) pod čijim se dejstvom menja zakrivljenost sočiva.
-Sudovnjača (choroidea) sadrži veliki broj krvnih sudova koji grade gustu i razgranatu mrežu kapilarnih spletova.-

-Unutrašnja opna očne jabučice (tunica interna bulbi)- svojom spoljašnjom površinom prislonjena je uz sudovnu opnu. Sastoji se iz dva sloja, spoljašnjeg- pigmentnog i unutrašnjeg sloja- mrežnjače.

-Pigmentni sloj (stratum pigmentum). Ovaj sloj se sastoji iz jednoslojne ćelijske opne u kojoj se nalazi velika količina mrkog pigmenta.

-Mrežnjača (retina) predstavlja funkcionalno najvažniji deo oka koji sadrži receptore za svetlost i boje. Mrežnjača je jednom zupčastom kružnom linijom (ora serrata) podeljena na prednji i zadnji deo. Prednji deo ne poseduje ćelije osetljive na svetlost i boje pa se naziva slepi deo mrežnjače (pars caeca retinae). Zadnji deo sadrži ćelije osetljive na svetlost i boje, i to je vidni deo mrežnjače (pars optica retinae). Na ovom delu mrežnjače vide se kolut vidnog živca (discus n. optici) od kojeg počinje vidni živac (n. opticus) i žuta mrlja (macula lutea). U sredini žute mrlje se stvara lik posmatranog predmeta.

Kristina Mojsilović I5