Materica

Materica (uterus)

Materica je mišićno-sluzokožni organ umetnut između oba jajovoda i vagine. Ona se nalazi u karličnoj duplji, iza i iznad mokraćne bešike i ispred čmarnog creva. Materica ima oblik kruške sa vrhom okrenutim naniže prema vagini.

Na materici se razlikuju telo i vrat, između kojih se nalzi suženi deo materice. Telo materice (corpus uteri) je veći, gornji deo na kojem se razlikuju dve strane, prednja (facies vesicalis) i zadnja (facies intestinalis) i dve bočne ivice. Gornji, prošireni deo tela materice je lako ispupčen i naziva se materično dno (fundus uteri). Bočni krajevi materičnog dna spajaju se sa bočnim ivicama tela, i tako nastaju formacije kupastog izgleda, materični rogovi (cornu uteri dextrum et sinistrum). Materično suženje (isthmus uteri) je kratki i nešto uži deo materice koji se nalzi između i vrata materice. Vrat materice (cervix uteri) ima oblik cilindra debljine do 3 cm. Vrat materice je okružen gornjim delom, svodom vaagine, koji ga deli na dva dela-gornji, supravaginalni (portio supravaginalis) i donji vaginalni (portio vaginalis). Na donjem vaginalnom delu, vidi se materični otvor (ostium uteri) koji vodi u šupljinu materice. Šupljina materice (cavitas uteri) se sastoji iz dva dela, gornjeg ,koji odgovara telu materice i donjeg, koji predstavlja kanal materičnog vrata. Materična duplja je trouglasta šupljina u telu materice, u čijim bočnim uglovima se nalaze otvori jajovoda. Vrh materične duplje se nastavlja kanalom vrata materice. Kanal materičnog vrata (canalis cervicis uteri) dug je 3 cm i završava se u vagini izlaznim otvorom materične duplje (cavum uteri).

Materica je u celini nagnuta napred (anteversio uteri) i lako savijena prema napred u odnosu na osovinu svog tela i vrata (anteflexio uteri). Ovaj fiziološki položaj labavo učvršćuju tri parne veze, prednja, bočna i zadnja. Prednja veza, obla veza materice (lig. teres uteri) vezuje matericu za prednji trbušni zid. Bočna veza je široka veza materice (lig. latum utri), pruža se od bočnih delova materice od bočnih delova materice do bočnog zida karlične duplje. Kroz gornji kraj ove veze prolazi jajovod. Kroz donji kraj ove veze, koji je zadebljan prolazi materična arterija (a. uterina) i ureter okružen vezivnim tkivom. Zadnje veze, krsno-materične veze (ligg. sarcouterina) vezuju matericu za prednji deo krsne kosti.

U građi materičnog zida , razlikuju se tri sloja. Spoljašnji sloj (perimetrium) izgrađen je od zidnog lista trbušne maramice koja oblaže veći deo materice. Srednjio sloj je najdeblji i činI ga glatko mišićno tkivo (myometrium). Unutrašnji sloj (endometrium) je sluzokoža koja oblaže materičnu šuplinu. Ova sluznica podleže velikim promenama tokom menstruacionog ciklusa, ona zadebljava, propada i odlubljuje se što dovodi do menstrualnog krvarenja.

Uloga materice se sastoji u prihvatanju oplođene jajne ćelije i njenom usađivanju u materičnu sluznicu u kojoj će se dalje razvijati. Njena uloga je presudna za normalan razvoj ploda tokom čitave trudnoće. Posle usađivanja oplodne jajne ćelije, tokom trudnoće matericca se postepeno uvećava a njen mišićni sloj izrazito zadebljava. Gornji deo tela materice ili materično dno se pomera naviše i u šetom mesecu trudnoće dostiže nivo pupka. U osmom mesecu materično dno se nalzi u nivou donje ivice grudne kosti da bi se pred porođaj blago spustilo. Grčenjem mišićnog sloja materice (myometrium) započinje istiskivanje ploda, porođaj. Posle porođaja materično dno se postepeno spušta, a materica se vraća u karličnu duplju i vremenom dobija približan izgled i veličinu kao pre porođaja.